İki farklı maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir arada bulunması ile karışımlar oluşur.
Örnek: Tuzlu su. Tuz ve su kendi özelliklerini kaybetmeden bir arada bulunarak karışımı oluşturur.
A- Karışımların Özellikleri
1. Birden fazla maddenin karışması ile oluşur.
2. Karışımı oluşturanlar kendi özelliklerini kaybetmezler. Örnek: Tuzlu suda tuzun tadını algılarız.
3. Maddeler her oranda karışabilir. Örnek: Bir bardak suya istediğimiz oranda şekerle karıştırabiliriz.
4. Fiziksel yolla ayrılırlar.
5. Saf madde değildir.
6. Formül veya sembolü yoktur.
7. Belirli bir erime, kaynama noktaları yoktur.
8. Yoğunlukları sabit değildir.
9. Homojen veya heterojen olabilir.
Karışımlar homojen ya da heterojen olabilir.
| Karışımların Çeşitleri |
B- Karışım Çeşitleri
Homojen Karışımlar (Çözelti)
Karışımı oluşturan maddeler her tarafa eşit olarak dağılmıştır.
Tuz-su, şeker-su, alkol-su, gazoz homojen karışımdır.
Homojen karışımlara çözelti adı da verilmektedir.
Çözeltiyi oluşturan bileşenler
Çözelti = Çözücü + Çözünen
Çözelti içerisinde miktarı fazla olan maddeye çözücü, miktarı az olana ise çözünen denir.
Şekerli su çözeltisinde, su çözücü şeker ise çözünendir.
🌟Önemli Suyun olduğu çözeltilerde su daima çözücüdür.
Alkol ve su karışımında su çözücü, alkol çözünendir. Suyun miktarı önemli değildir.
Homojen Karışımlara Örnekler
- Tuzlu su
- Şekerli su (Şerbet)
- Metal para
- Hava
- Deniz suyu
- Gazoz
- Sirke
- Tentürdiyot
- Burun damlası
- Lehim (Kurşun + kalay)
Heterojen Karışım (Adi karışım)
Karışımı oluşturan maddeler her tarafa eşit olarak dağılmaz.
Heterojen karışımlara adi karışım da denir.
Heterojen karışımlara bakıldığında tek bir madde gibi görülmez.
Yağ-su, ayran, çamur, kum-su heterojen karışımdır.
| Heterojen Karışım (Su+Yağ) |
Ayran, süt ilk bakışta homojen karışım gibi görünebilir. Bir süre beklendiğinde yoğurt dibe çöker, sütün üzerinde kaymak oluşur. Bu nedenle süt ve ayran heterojen karışımlardır.
Heterojen Karışımlara Örnekler
- Kum – su
- Su – talaş
- Ayran
- Tebeşir tozu – su
- Süt
- Yumurta akı
- Zeytinyağı – su
- Benzin – su
- Sis
- Duman
- Sprey
- Türk kahvesi
- Çamur
- Çorba
- Komposto
- Meyve suyu
- Salata
C- Çözünme Hızına Etki Eden Faktörler
1. Sıcaklık
Sıcaklık artırıldığında, çözücü ve çözünen maddelerin taneciklerinin hızı artar.
Bu nedenle çözünme hızı artar. Sıcak çay içerisinde şeker atıldığında daha hızlı çözünür.
Not: Sıcaklığın artmasıyla katı ve sıvıların çözünme hızı artarken, gazların çözünme hızı azalır.
2. Karıştırma
Karıştırılma veya sallama çözünme hızını artırır.
Şeker su içerisinde karıştırıldığında daha hızlı çözünür.
Not: Karıştırma, gazların çözünme hızını azaltır.
3. Tanecik Boyutu ( Temas Yüzeyi )
Çözünen maddelerin küçültülmesi veya toz haline getirilmesi çözünme hızını artırır.
Tanecik boyutu küçültülerek çözücü ile olan temas yüzeyi artırılmış olur.
Suyun içerisinde pudra şekeri daha hızlı çözünürken, toz şeker orta, kesme şeker geç çözünür.
D- Değişken Nedir
Bilimsel araştırma basamaklarından biri deney yapmaktır. Deney yaparken üç değişken belirlenir.
1. Bağımsız Değişken
Sizin değiştirdiğiniz, deneyin sonucu üzerinde etkili olması beklenen değişkendir.
2. Bağımlı Değişken
Bağımsız değişkenden etkilenen değişkendir. Bağımsız değişkene göre değişimi incelenen sonuç değişkenidir.
3. Kontrol Edilen (Sabit tutulan) Değişken
Kontrolünüzde kalan ve miktarı değişmeyen değişkendir.
Örnek
Tanecik boyutunun çözünme hızına etkisini araştırdığımız bir deneyde
Bağımsız değişken: Tanecik boyutu
Bağımlı değişken: Çözünme hızı
Sabit tutulan değişken: Madde miktarı, sıcaklık, karıştırma
Element, Bileşik ve Karışım Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar
| Element, Bileşik ve Karışımın Karşılaştırılması |