Sıvılar akışkandır.
Bu nedenle sıvılar temas ettikleri yüzeye basınç uygular.
| Sıvı Basıncı |
Sıvıların basıncı nelere bağlıdır
Sıvı Basıncı Formülü
P = h . d . g (Perşembe haftanın dördüncü günü)
P: Sıvı basıncı
h: Yükseklik (Derinlik)
d: Sıvının yoğunluğu
g: Yer çekimi ivmesi (Dünya üzerinde çok fazla değişmediği için kullanılmayacak)
Not: Sıvı, basıncı yükseklik ve yoğunlukla doğru orantılıdır.
Sıvı basıncı sabitken yükseklik ve yoğunluk ters orantılıdır.
Basınç formülü kullanılmayacak sadece basıncın nelere bağlı olduğu bilinecektir.
a-Sıvının derinliğine bağlıdır.
Sıvının derinliği arttıkça yaptığı basınçta artar.
| Yükseklik basınç ilişkisi |
Sıvı cinsi aynı olmak şartı ile sıvının derinliği arttıkça sıvı basıncı artar. A noktasına uygulanan
sıvı basıncı B noktasına uygulanan sıvı basıncından daha büyüktür.
Yüksekliği fazla suyun tabana yaptığı basınç fazladır.
Suyun içerisinde derinlik arttıkça basınçta artar.
Derinlik arttıkça sıvı basıncı artacağı için sıvının akış hızı da artar.
b-Sıvının yoğunluğuna bağlıdır.
Sıvının yoğunluğu arttıkça basıncı da artar.
| Yoğunluk Basınç İlişkisi |
Sıvı derinliği aynı olmak şartı ile sıvının yoğunluğu arttıkça sıvı basıncı artar. B noktasına uygulanan sıvı basıncı, A noktasına uygulanan sıvı basıncından daha büyüktür.
Aynı yükseklikte su ve alkolden, suyun yoğunluğu fazla olduğu için tabana yaptığı basınç daha fazladır.
Aynı derinlikte su ve yağ bulunan kaplardaki basınçlar birbirinden farklıdır.
Not: Sıvı basıncı kabın şekline, hacmine ve sıvının miktarına bağlı değildir.
Değişik kaplarda sıvı basıncının zamanla değişimi
Bileşik Kaplar
| Bileşik Kap |
Şekildeki bileşik kabın içerisine konulan sıvının yüksekliği eşittir.
Buradan sıvı basıncının kabın şekline bağlı olmadığını anlarız.
| Köylerde kullanılan su deposu |
Köylerde su basıncının belirli bir seviyede olması için su depoları kullanılır.
Su deposunun yüksekliğinden az bütün evlere su gelecektir.
Bu bir bileşik kap örneğidir.
Pascal Prensibi (Sıvıların basıncı iletmesi)
Sıvıların sıkıştırılabilme özelliği yoktur.
Bu nedenle sıvılar, uygulanan basıncı her yöne ve eşit olarak iletir.
Buna pascal prensibi denir.
Not: Basınç değişmez, fakat basınç kuvveti alanın büyüklüğüne göre değişir.
İçi su dolu balonuna eşit büyüklükte delik açılıp üzerine bastırıldığında, deliklerden fışkıran suların aynı uzaklığa gittiği görülür. Bunun sebebi Paskal prensibine göre sıvı basıncı her noktaya aynen iletilmesidir.
Pascal prensibinin uygulama alanları
1. Su cenderesi
Kesitleri farklı 2 silindirin tabanından birleşmesiyle oluşan bir bileşik kaptır.
Küçük piston üzerine uygulanan az kuvvet, büyük silindirde fazla olarak elde edilir. (F < G)
Sıvı basıncı her tarafta aynıdır.
| Su cenderesi |
2. Otomobil fren sistemleri
Otomobiller fren sistemleri Pascal prensibi ile çalışır.
3. Hidrolik kaldırma sistemleri (Hidrolik lift)
Traktör, itfaiye merdiveni, kepçe, damperli kamyon gibi araçlarda kullanılır.
4. Su Tulumbası
Su kuyularından, su çekmek için geliştirilmiştir.
5. Berber koltuğu
Az bir kuvvet uygulanarak koltuk kaldırılabilir.
6. Hidrolik direksiyon
Araçlarda kullanılan hidrolik direksiyon az bir kuvvetle tekerin çevrilmesini sağlar
7. İlaç pompaları
İlaçlama yapmada kullanılan pompa (tulumba) Pascal prensibi ile çalışır.
8. Hidrolik Pres
Sanayi ve hurdalıklarda sıkıştırma amacı ile kullanılır.
Ayrıca su depoları, yağdanlık, parfüm şişelerinde de pascal prensibi kullanılır.
Damperli kamyonlarda hidrolik lift kullanılır.
